برداشت از جنگلهای شمال برای تمامی صنایع ممنوع شده است، اما این ابلاغیه سازمان جنگلها در کنار قدیمی بودن قوانین حفظ نباتات مشکلاتی را برای تولید کاغذ و واردات چوب ایجاد خواهد کرد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، ابتدای مهر ماه امسال سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشوردر ابلاغیهای از توقف قراردادهای بهرهبرداری صنعتی و تجاری در جنگلهای شمال طی سال جاری خبر داد. تصمیمی که به گفته رئیس این سازمان یک تصمیم مهم و اساسی در راستای پایداری جنگل است و براساس قانون پنج ساله ششم توسعه انجام میشود. با توجه به اینکه میزان جنگل هایمان طی ۱۰سال گذشته از ۱۸ میلیون هکتار به ۱۱میلیون هکتار رسیده است، ایت تصمیم به نظر منطقی میرسد، اما روی دیگر این سکه را نیز باید چارهای اندیشید.
۲۲۰ هزار هکتار زراعت چوب در سطح کشور وجود دارد که سالانه ۴,۵ میلیون متر مکعب چوب از این محل استحصال و در صنایع مختلف به مصرف میرسد. از مجموع شش میلیون متر مکعب چوب مصرفی سالیانه در کشور ۴,۵ میلیون متر مکعب از بخش زراعت چوب، ۵۰۰ هزار متر مکعب از محل ضایعات باغی، ۵۰۰ هزار متر مکعب از جنگلها و ۵۰۰ هزار متر مکعب دیگر بصورت واردات تامین میشود که با ابلاغیه توقف بهرهبرداری از جنگلهای شمال حجم قابل توجهی از چوب مصرفی نیازمند واردات خواهد شد.
یکی از زمینههای مصرفی چوب زراعتی جنگلهای شمال کاغذ است، کاغذ بهعنوان یک کالای فرهنگی و بهعنوان نماد توسعهیافتگی به خودی خود دارای اهمیت فراوانی است. سرانه مصرف کاغذ در اروپا ۵۵، در آمریکا ۱۵۰و در کشوری مانند فنلاند ۲۰۰کیلوگرم است، اما این رقم در ایران به ۲۰تا ۲۲کیلوگرم رسیده که شامل انواع کاغذ مقوا و دستمال کاغذی میشود. در حال حاضر درمجموع میزان تولید کاغذ در ایران سالانه حدود ۷۰۰هزار تن است که از این رقم بین ۹۰ تا ۱۰۰هزار تن به کاغذ روزنامه، ۳۵۰هزار تن به چاپ و نشر، گرافیت، فلوتینگ، تسلاینر و ۳۰۰هزار تن نیز به سایر بخشها اختصاص دارد.
کارخانه چوب و کاغذ مازندران بزرگترین کارخانه تولید کاغذ در ایران است که در کیلومتر ۱۲ جاده ساری به کیاسر واقع شده و بزرگترین تولیدکننده انواع کاغذ در ایران است که دارای ظرفیت اسمی ۱۷۵ هزار تن کاغذ در سال است. این ۱۷۵ هزار تن شامل ۹۰ هزار تن کاغذ روزنامه، چاپ و تحریر و ۸۵ هزار تن کاغذ فلوتینگ (کاربردی در مقواسازی) است. بانک ملی ایران، صندوق بازنشستگی کشوری و شرکت سرمایهگذاری صنایع پتروشیمی و شیمیایی عمده سرمایهگذاران این کارخانه هستند که با سرمایه ۵۳۰/۵ میلیون دلار آمریکا و ۵۵۳/۵۹۵ میلیون ریال از سال ۱۳۷۶ مشغول به فعالیت است.
کارخانه کاغذ مازندران حفاظت از ۱۵۰ هزار هکتار از جنگلهای مازندران را بهعهده دارد، که برای تهیه مواد اولیه کاغذ درختهای سالخورده و فرتوت قطع شده و بهجای هر درخت، ۵ تا ۷ نهال جدید کاشته میشود. این کارخانه سالانه ۴۰۰ هزار تن از جنگلهای شمال برداشت چوب دارد که با این ابلاغیه در تأمین چوب مصرفی خود با مشکلاتی مواجه خواهد شد. با توجه به مشکلاتی که تولید کاغذ در سالهای اخیر در کشور داشته و با توجه به توجه و حمایتی که در چند سال گذشته در سایه توجه رهبر انقلاب به تولید کاغذ در کشور به وجود آمده است، همچنان تولیدکنندگان داخلی کاغذ با مشکلات متعددی روبرو هستند و به ابلاغیه چدید نیز قطعا مشکلات را برای تنها کارخانه تولیدکننده کاغذ چاپ و تحریر در کشور ایجاد خواهد کرد.
طبیعتاً بهترین راهحل برای تامین نیاز واردات چوب از کشورهایی چون روسیه، چین و… است، اما برو نشدن قانون حفظ نباتات در ایران طی ۴۵ سال گذشته واردات چوب را با مشکلات ریز و درشتی مواجه خواهد کرد، هرچند صفر شدن تعرفه واردات چوب به این موضوع بسیار کمک کرده است، اما بروز شدن قوانین، تسهیل قوانین و …نیز میتواند کمک قابل توجهی داشته باشد.
برای نمونه یکی از مشکلاتی که تولید کنندگان کاغذ در زمینه واردات چوب به آن اشاره میکنند این است که طبق قانون چوب باید بدون پوسته وارد شود. بالا بودن هزینههای حمل و نقل چوب، کیفیت نامرغوب چوبهای وارداتی که عمدتاً از روسیه هستند، گران شدن احتمالی کاغذ و… از دیگر مشکلات موجود است. اگر چارهای برای این مشکلات اندیشیده نشود، قطعا اندک رمقی که تولید کاغذ در کشور گرفته است به خاموشی کشیده میشود.