به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،‌ وابستگی عمده صنایع داخلی به واردات در ایران موجب شده قیمت کالاها وابستگی مستقیم با نوسان نرخ ارز داشته باشد،‌ کاغذ در این میان از جمله مهمترین کالاهایی است که در سال‌های اخیر در سایه افزایش قیمت ارز،‌ دچار افزایش قیمت شده است.
این موضوع نه تنها درباره کاغذ وارداتی صدق می‌کند،‌ بلکه درباره کاغذ تولید داخل نیز موثر است، چرا که تولید کاغذ در ایران وابستگی به واردات مواد اولیه دارد،
‌ در ماه‌های اخیر قیمت کاغذ خارجی در بازار آزاد رو به افزایش نهاده و نگرانی‌هایی را در باره این بازار ایجاد کرده است که البته همه آن به افزایش نرخ ارز مرتبط نیست.

خبرگزاری تسنیم با ابوالفضل روغنی گلپایگانی، رئیس سنیدکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا، درباره اینکه تولید داخل چه اندازه به نوسانات بازار ارز وابسته است و آیا کاغذ داخلی نیز در آینده نزدیک دچار افزایش قیمت تورمی خواهد شد یا نه  به گفت‌وگو  پرداخت.
روغنی در این گفت‌وگو تأثیر افزایش قیمت ارز بر بازار کاغذ را تایید کرده و می‌گوید:‌ البته تاثیر عمده روی کاغذ روزنامه و تحریر باید باشد که وابسته به خمیر وارداتی هستند که آن هم ما در ایران در وضعیت فعلی تولید کاغذ چاپ و تحریر نداریم.این گفت‌وگو به شرح ذیل است:

نقش ارز نقش بی‌بدیلی در افزایش یا کاهش قیمت هر کالایی در کشور است،‌  حامل‌های انرژی مستقیم به دلار بستگی دارند، در کشوری که بالای ۵۰ درصد درآمد از محل صادرات است، وابستگی شدید به ارز وجود دارد، هرگونه تغییر در نرخ ارز روی هر نهادهای تاثیر دارد، یکی از آثار تغییر نرخ ارز در قیمت کاغذ تحریر و روزنامه است که خمیر وارداتی دارند و قیمت آن با دلار بالا و پایین می‌شود.

هر چه ارز افزایش پیدا کند، قیمت خمیر وارداتی هم افزایش پیدا می‌کند؛‌ البته در سایر مواد اولیه و بخش‌های مختلف تولید کاغذ نیز تاثیرگذار است. برای نمونه در مسائل شیمیایی بی‌تأثیر نیست،‌ اما سهم مواد شیمیایی در قیمت تمام شده کاغذ سهم خیلی بزرگی نیست.

اما آیا هر گونه تاخیر نرخ ارز می‌تواند روی تولید ما تاثیر بگذارد؟
بله حتماً تاثیر می‌گذارد، این به عمق  وابستگی به مواد اولیه و تکنیکالی خارجی در صنعت باز می‌گردد. برای نمونه درباره کاغذ روزنامه و تحریر وابستگی جدی به خمیر وجود دارد که این خمیر هم در ایران تولید نمی‌شود و حتماً باید واردات انجام شود؛ از همین روست که تأثیر ارز را بر قیمت تمام شده کاغذ به سرعت می‌توان مشاهده کرد.

در پاسخ باید بگویم که اصلاً تولید جدی در کاغذ تحریر در ایران در وضعیت فعلی وجود ندارد‌، به دلیل عدم حمایت گذشته دولت از کاغذ تحریر و روزنامه دیگر به صرفه نیست که کارخانه‌های داخلی تولید داشته باشند.

 البته که امروز وقت، وقت تولید کاغذ تحریر و روزنامه است. اگر شرکت‌های داخلی به دنبال سود مناسب‌ هستند، باید دنبال تولید تحریر و روزنامه باشند. امروز حاشیه سود بازار این نوع کاغذ خوب شده و اکنون ورود به این حوزه کاملاً مقرون به صرفه است.

قیمت ارز  به شدت بالا رفته است. فضا مناسب است تا تولیدکننده داخلی خود را بزرگ کند،‌ منطق اقتصاد و تولید حکم می‌کند به سمت تولید تحریر و روزنامه بروند. درست است که با وارداتی بودن خمیر از قیمت ارز نیز تاثیر می‌گیرند،‌ اما در هر صورت این قیمت امروز، مقرون به صرفه‌تر است هم کمک به مردم است و هم مصرف کننده.

من با صراحت می‌گویم، با هرگونه کنترل قیمت شخصاً مخالف هستم. مکانیزم قیمت‌گذاری مکانیزم خوبی نیست، البته ولنگاری هم خوب نیست. کجا دولت می‌تواند کنترل کند؟ جایی که داده‌ای دارد، ستانده‌اش را هم می‌تواند کنترل کند. اینجا باید نظام کنترل قیمت وجود داشته باشد و تا انتهای شبکه توزیع هم باید کنترل کند.

سندیکا‌ها ان. جی. او هستند، وظیفه‌ای به صورت تحکمی ندارند؛ مگر اینکه دولت بخواهد و بخشی از اختیاراتش را واگذار کند. در شرایط فعلی کنترل قیمت بر عهده خود دولت است، دولت می‌تواند بخشی از اختیارش را به نهادهای مردم‌محور تفویض کند و ابزار لازم را نیز در اختیارشان قرار دهد.

مخالف قیمت‌گذاری و کنترل قیمت هستم

اما در مجموع من به عنوان رئیس سندیکا و رئیس کمیسوین صنایع اتاق مخالف قیمت‌گذاری هستم، مگر اینکه دولت آورده‌ای مانند ارز ۴۲۰۰ تومانی داشته باشد؛ بنابراین آن جایی که دولت یارانه می‌دهد، موظف است کنترل قیمت را داشته باشند.

این موضوع در حال اصلاح است‌، ما باید از تولید داخل حمایت کنیم که یک اصل است و در صورت وجود کالای مناسب نباید این واردات انجام شود، کشور هم در بخش کاغذ و هم در بخش کاغذ گلاسه، تحریر و روزنامه نیاز به واردات دارد. گاهی اوقات تولیدکننده‌ای به هر دلیلی به دولت اعلام می‌کند، من خودکفا شده‌ام‌، جلوی واردات را بگیرید، اما گاهی دولت بدون نظر کارشناسی این تصمیم را می‌گیرد که به کل سیستم ضربه میزند.

برای نمونه ما رنگ‌ ساز بسیار قابلی که مواد شیمیایی و رنگ کامل را به ما بدهد، هنوز در کشور نداریم.‌ هنوز نه به دار است نه به بار؛‌ عده‌ای از تولیدکنندگان می‌روند می‌گویند، خودکفا شده‌ایم جلوی واردات این کالا را بگیرید.

ما الان کاغذ مازاد بر نیار کشور در بسته‌بندی تولید می‌کنیم،‌ اکنون ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تن بالاتر از نیاز کشور کاغذ تولید می‌کنیم که باید صادر شود.‌ هر از گاهی دولت تصمیم گرفت جلوی صادرات این کاغذ را بگیرد،‌ برای نمونه آقای رحمانی فضلی این تصمیم را گرفت،‌ من به او گفتم که می‌دانید چه چیزی را بخشنامه کرده‌اید؟ چگونه گفته‌اید که در مرزها جلوی صادرات کاغذ بسته‌بندی گرفته شود؟ این تصمیم در حالی بود که شخص آقای رحمانی چندان در جریان بخشنامه‌ای که آن را امضا کرده بود، نبود. نمی‌دانست حضور در یک بازار خارجی کار ساده‌ای نیست. ماندن در آن به مراتب سخت‌تر و پیچیده‌تر است. ما هر بار بازاری ساختیم، با چند دستورالعمل غیرمنطقی جلوی آن گرفته شد.

همین شده است که مشتریان خارجی ما اعتمادی به ما ندارند با وجود اینکه محدودیت‌های  جدی در زمینه تأمین کاغذ داریم، صادرکننده خوب و باکیفیتی هستیم، حتی به اروپا، آسیا، چین،‌ کره و … ولی متاسفانه تصمیمات بی‌ثبات و ناپایداری که در حوزه‌های مسئولین گرفته می‌شود،‌ موجب برهم خوردن برنامه‌ها می‌شود و اعتماد به ما از بین می‌رود.

در این سه ماه اخیر تازه مرزها باز شده است. مرزهای ما بین ایران و آذربایجان و کشورهای همسایه ما به صورت رندوم یا ۲۴ ساعت باز شده یا پنج روز بسته بوده است. ثباتی وجود نداشته تا هر گونه معامله و تردد انجام شود.

کاغذ جزو صنایع بسیار مهم است، ضمن اینکه در فرهنگ و اقتصاد تاثیر دارد،‌ بنابراین باید بیشتر مورد توجه قرارگیرد، اما متاسفانه مسئولان ما احساسی برخورد می‌کنند. در کشور ظرفیت و فرصت‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری در این نوع کاغذ(تحریر) وجود دارد، اما به دلیل وجود قوانین متضاد و عدم حمایت قاطع و درست به سمت واردات می‌رویم و از حمایت بخش خصوصی غافل هستیم.

رهبر انقلاب در چهار سال گذشته هر بار که به نمایشگاه کتاب رفتند، ‌اصرار داشتند که وضعیت تولید کاغذ تحریر سامان پیدا کند و مسئولان رسیدگی کنند. در یکی از سال‌های گذشته کمیسیون فرهنگی مجلس روی این موضوع متمرکز شد که متاسفانه بعداً رها شد. آن زمان رئیس کمیسیون آقای سالک بود که کارگروهی تشکیل داد و بنده نیز عضو آن بودم. وقتی آقای سالک از کمیسیون فرهنگی رفت،‌ کلاً جریان کاغذ فراموش شد.

متأسفانه با وجود تأکیدات رهبر انقلاب، مسئله کاغذ مغفول مانده  است.‌ فرصت سرمایه‌گذاری برای کاغذ سفید فراهم است، اما قوانین و زیرساخت‌های لازم وجود ندارد؛ بنابراین میل و علاقه به واردات است. در صورتی که اگر سامان  مناسبی پیدا کند‌ و در کمیسیون فرهنگی فعلی نیز به مسئله کاغذ به عنوان مسئله زیربنایی نگاه شود، تأثیرش در فرهنگ و اقتصاد هویدا می‌شود. اینکه احساسی و دفعی یک چند مدت کار کنیم و بعد آن را فراموش کنیم، راه به جایی نمی‌برد. هم در مجلس‌، هم در دولت و هم در قوه قضائیه باید کارگروهی تشکلی شود تا اوضاع را سامان دهد.