پایگاه خبری اتاق ایران – سال ۱۳۹۸ نرخ رشد بخش صنعت و کشاورزی باوجود تحریم‌ها مثبت شد. این نشان می‌دهد که در سال دوم از آغاز سری جدید تحریم‌ها، بخش‌های صنعتی و کشاورزی توانسته‌اند خود را حفظ کنند تا از کاهش بیشتر تولید جلوگیری شود. مثبت شدن رشد در این بخش‌ها به معنی خروج از رکود نیست چه اینکه رشد منفی در سال ۱۳۹۷، به معنی کاهش تولید در بخش‌های اقتصادی است و در سال ۹۸ اندکی از این کاهش تولید جبران شده و هنوز تا رسیدن به وضعیت قبلی فاصله وجود دارد.

رشد اقتصادی که نشان‌دهنده وضعیت تولید نسبت به سال گذشته است، در سال ۱۳۹۸ رفته‌رفته از وضعیت زیر صفر به‌سوی صفر گام برداشته است و به نظر می‌رسد در سال ۱۳۹۹ با چند فرض وضعیت اقتصاد ایران را می‌توان تحلیل کرد. فرض اول این است که سال ۱۳۹۹ بدتر از سال ۱۳۸۸ نخواهد بود؛ این وضعیت هم در حوزه رشد اقتصاد و هم در حوزه نرخ تورم قابل‌بررسی است.

در سال ۱۳۹۸ نیز برآوردها از منفی بودن رشد اقتصاد با احتساب نفت و صفر بودن رشد بدون نفت، حکایت دارد. آمارهای رسمی از رشد تولید ناخالص داخلی در نه ماهه ۹۸ نشان می‌دهد که در این سه فصل رشد بدون نفت، صفر بوده و رشد اقتصاد با احتساب نفت به منفی ۷.۶ درصد رسیده است.

برآوردها از رشد تولید ناخالص داخلی برای سال آینده نشان‌دهنده بهبود وضعیت این شاخص نسبت به سال ۱۳۹۸ است اما مسئله این است که این موضوع نشانه بازگشت به دوران رشد اقتصادی نیست چه اینکه اندازه اقتصاد ایران در سال‌های ۹۷ و ۹۸ کوچک‌شده و در سال ۹۹ احتمال پوشش بخشی از این افت تولید وجود دارد. در سال آینده روند منفی رشد بخش نفت متوقف خواهد شد چه اینکه احتمالاً وضعیت صادرات این بخش از سال ۹۸ بدتر نخواهد شد بنابراین مثبت شدن یا صفر شدن رشد در این بخش نشانه بهتر شدن اوضاع نیست. در بخش صنعت نیز همین سناریو قابل پیش‌بینی است. برای بخش کشاورزی نیز باوجود بارندگی‌های مناسب، برآورد رشد مثبت شده است. بنابراین به نظر می‌رسد مجموع رشد اقتصاد بدون نفت و با نفت وارد محدوده بالای صفر شود.

از سال ۹۱ تا ۹۸ ما شاهد رشد اقتصادی منفی بودیم و معمولاً در سال‌هایی که رشد اقتصادی منفی است می‌توان امیدوار بود که در سال بعد شاهد رشد اقتصادی مثبت باشیم به شرطی که عواملی که موجب رشد اقتصادی منفی شده‌اند را رفع و یا مثبت کنیم. اصلی‌ترین عاملی که در سال‌های ۹۷ و ۹۸ رشد اقتصادی ایران را منفی کرد نفت بود که صادراتمان را کاهشی کرد اما در سال ۹۹ نسبت به ۹۸، نفت دیگر نمی‌تواند مانند سابق در رشد منفی اثرگذار باشد. با توجه با وضعیت و با توجه به رشد اقتصادی در سال ۹۷ و ۹۸ بعید است اقتصاد ایران به‌اندازه این دو سال کوچک شود.

فرض دوم با توجه به سال آبی است که در سال ۱۳۸۸ و سال ۱۳۹۹ داشتیم؛ میانگین میزان بارش در بلندمدت و کوتاه‌مدت نسبت به سال گذشته بهتر است و برای همین بخش کشاورزی رشد اقتصادی خوبی خواهد داشت. بنابراین معتقدم رشد اقتصادی در سال آینده مثبت خواهد شد به خاطر اینکه آثار منفی عدم صادرات نفت در سال ۹۸ تخلیه شد. از طرف دیگر تاکنون سال پرآبی را شروع کرده‌ایم از همین رو سال آینده هم بخش کشاورزی مثبت خواهد بود؛ از طرفی با توجه به رشد قیمت مسکن در این حوزه هم رشد خوبی را شاهد خواهیم بود.

از طرف دیگر یکی از مشکلات امروز اقتصاد ایران و جهان شیوع کرونا ویروس است؛ اما تجربه چین نشان می‌دهد که این بحران گذرا خواهد بود. بر اساس آمارهایی که از ایران می‌رسد و براساس یافته‌هایی که چین می‌رسد تا آخر فروردین‌ماه وضعیت بهتر خواهد شد. بنابراین سال ۱۳۹۹ به‌غیر از اسفندماه ۱۳۹۸ و فرودین ماه وضعیت به روال عادی برمی‌گردد و اگر امور اقتصاد به‌درستی تدبیر شود یازده ماه سال وضعیت مطلوبی خواهیم داشت. اما بزرگترین مشکل ما ویروس کرونا نیست بلکه مشکلاتی است که از تحریم آمریکا به اقتصاد ایران تحمیل می‌شود؛ نفت ایران به فروش نمی‌رسد و رشد منفی حوزه نفت و پتروشیمی آثار خود را بر اقتصاد نمایان می‌کند. تحریم آمریکا و عدم فروش نفت و پتروشیمی و محدودیت پولی بر اقتصاد ایران تحمیل شده و این وضعیت می‌تواند منجر به کوچک شدن اقتصاد ایران شود.