عضو هیئت مدیره انجمن صنایع کارتن و ورق با بیان این‌که شرایط امسال به‌گونه‌ای است که باید با دقت بیش‌تری در امر تولید و اقتصاد پیش برویم، به «سبزینه» گفت: قیمت ارزان‌ترین کاغذ یعنی کاغذ‌ بازیافت در سال گذشته در همین برهه زمانی کیلویی یک‌هزار تومان بود و درحال‌حاضر حدود سه‌هزار و ۸۰۰ تا چهارهزار تومان است که این رقم نشان از افزایش حدود چهار برابری قیمت این نوع کاغذ دارد. محمدرضا خیرخواه‌کرمانی، عضو هیئت مدیره انجمن صنایع کارتن و ورق، افزود: درحال‌حاضر حدود یک‌میلیون تُن کاغذ بسته‌بندی در کشور تولید می‌شود و حجم تولید کارتن در کشور نیز تقریباً به‌همین میزان است. خیرخواه‌کرمانی با بیان این موضوع که برای تهیه مواد اولیه تولید کاغذ یا باید از منابع جنگلی استفاده کرد یا از آخال، اظهار داشت: درحال‌حاضر به‌دلیل ممنوعیت برداشت از منابع جنگلی که مصوبه محیط‌زیست و مجلس است و بسیار به‌جاست، تهیه مواد اولیه از منابع جنگلی عملاً غیرممکن است؛ بنابراین به اجبار برای تولید کاغذ بسته‌بندی باید از ضایعاتِ‌ کاغذ که در اصطلاح آخال نامیده می‌شود، استفاده کرد. وی افزود: در شرایط عادی ۷۰ درصد کاغذ مورد نیاز در کشور تولید می‌شود و ۳۰ درصد کمبود تولید داخلی داریم؛ به‌عبارت دیگر اگر یک‌میلیون تُن کاغذ بسته‌بندی ضایعات داشته باشیم، ۷۰۰ هزار تن کاغذ بسته‌بندی به‌دست می‌آید و در پروسه تولید کاغذ ۳۰ درصد ضایعات از بین می‌رود. عضو هیئت مدیره انجمن صنایع کارتن و ورق گفت: با وجود این کمبود، صادرات کاغذ نیز مزید برعلت شده بود. به‌همین دلیل سال گذشته مکاتباتی با وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام دادیم که درپی آن در مقطعی جلوی صادرات کاغذ گرفته شد. خیرخواه‌کرمانی با بیان این موضوع که مخالفتی با صادرات نداریم، تأکید کرد: در شرایط فعلی، هر فردی که بتواند از طریق صادرات ارز وارد کشور کند، قابل ستایش است،  اما معتقدیم کاغذ به‌عنوان مواد اولیه و خام صنعت بسته‌بندی نباید صادر شود؛ چراکه منابع محدود است. وی افزود: تأکید ما بر صادرات محصول نهایی است تا به این ترتیب با ارزش افزوده بیش‌تری کشور، ارزآوری داشته باشد. عضو هیئت مدیره انجمن صنایع کارتن و ورق با اشاره به این‌که از کارخانجات کاغذسازی که اقدام به صادرات می‌کنند حمایت می‌کنیم، تصریح کرد: این کارخانجات می‌توانند طبق قانون «ورود موقت» نسبت به واردات آخال، تولید کاغذ و سپس صادرات آن اقدام کنند تا به این ترتیب درحالی‌که روند صادرات جاری است، مواد اولیه داخلی نیز دچار کمبود نشود. خیرخواه‌کرمانی گفت: براساس آمار گمرک، سال گذشته ۱۷۰هزار تن انواع کاغذ و ۶۰ هزارتن کارتن صادر شده است و در بحث واردات انواع کاغذ بسته‌بندی نیز حدوداً ۲۵ هزارتن واردات داشته‌ایم. وی اظهار داشت: درحال‌حاضر تأمین منابع داخلی تولید کاغذ در اختیار تعدادی دلالِ ضایعات جمع‌کن قرار گرفته که با احتکار ضایعات، در بازار کمبود ایجاد کرده و هر هفته قیمت را افزایش می‌دهند. کاغذسازان نیز به اجبار پیروی می‌کنند؛ زیرا چاره دیگری ندارند. وی ادامه داد: متأسفانه دلالان نه درکی از تولید کشور و اشتغال دارند و نه حتی عرق ملی، بنابراین تنها به منافع خود فکر می‌کنند و باعث ایجاد اخلال در بازار می‌شوند. خیرخواه‌کرمانی با بیان این‌که گره واردات آخال در دست سازمان حفاظت از  محیط‌زیست است، گفت: با وجود بخشنامه‌ها و جلسات متعددی که سازمان حفاظت محیط‌زیست با وزارت صنعت، معدن و تجارت داشته و دستوراتی که به این سازمان برای تسهیل در واردات کاغذ باطله و ضایعات ابلاغ شده است، متأسفانه در سیستم سازمان حفاظت محیط‌زیست استانداردهایی وجود دارد که واردکننده مجبور است یک فرآیند بسیار سخت و زمان‌بر را طی کند. وی افزود: درحالی‌که مواد اولیه تولید کاغذ باید به‌سرعت از گمرک ترخیص و به کارخانجات تزریق شود، حدود یک تا دو ماه در گمرک متوقف می‌ماند، به این ترتیب گاهی هزینه‌های جانبی مانند هزینه توقف بار در گمرک و غیره بیش از ارزش آخال می‌‌شود. عضو هیئت مدیره انجمن صنایع کارتن و کارتن اظهار داشت: سختگیری‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست موجب شده تا بسیاری از کالاها که تاکنون به‌راحتی بسته‌بندی می‌شد، دچار تغییر فرهنگ بسته‌بندی شود؛ به‌عنوان مثال مواد غذایی که از نظر نوع بسته‌بندی حائز ‌‌اهمیت هستند و نباید نور ببیند، از حالت بسته‌بندی کارتنی به بسته‌بندی‌های جدید و غیرکارتنی تغییر یافته‌ است که عوارض بسیاری درپی خواهد داشت. خیرخواه‌کرمانی افزود: بسته‌بندی کارتنی مطابق با استانداردهای دنیا و دوستدار محیط‌زیست است و تغییر فرهنگ بسته‌بندی به غیرکارتنی، موجب ایجاد آلودگی زیست‌محیطی می‌شود. وی ادامه داد: در آینده نه چندان دور به‌تدریج جای کارتن در فروشگاه‌های توزیع مواد غذایی، میوه و تره‌بار رنگ می‌بازد و سبدهای پلاستیکی که عمدتاً از مواد آلاینده غیربهداشتی و بیماری‌زا تولیدشده، جایگزین کارتن می‌شود. خیرخواه‌کرمانی با بیان این‌که استفاده مجدد از کارتن اقدامی غیربهداشتی است، تصریح کرد: بر‌اساس یک‌سری گزارش‌ها در برخی فروشگاه‌‌ها پس از چیده شدن محصولات در قفسه‌ها به درخواست شرکت‌های تولیدی کارتن جمع‌آوری و مجدداً به این شرکت‌ها ارسال می‌شود که عمدتاً به‌دلیل گرانی کارتن‌هاست. خیرخواه‌کرمانی در پایان از مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست درخواست کرد که در فرآیند  واردات آخال تجدیدنظر اساسی کرده و با تسهیل آن به‌خصوص از کشورهای همسایه همچون عراق و افغانستان که دارای کیفیت بالا و نرخ مناسب است، امکان دسترسی کارخانجات کاغذ‌سازی به مواد اولیه با کیفیت را فراهم سازند و به‌تبع آن با تولید کارتن مرغوب به بسته‌بندی محصولات تولیدی کشور کمک شود.

مدیرعامل شرکت صنایع بسته‌بندی کارتن توحید نیز درخصوص وضعیت صنعت ورق و کارتن به «سبزینه» گفت: درحال‌حاضر با وجود مشکلات ارزی، بحث ارز نیمایی و محدودیت‌های جدید ایجاد شده در انتقال ارز تهیه قطعات، لوازم و مواد اولیه مورد نیاز صنعت کاغذ و کارتن با چالش‌های زیادی مواجه شده و هیچ برنامه‌ریزی و پیش‌بینی دقیقی نمی‌توانیم برای سال ۹۸ داشته باشیم که این مسأله نگران‌کننده است. جواد کرامتی با اشاره به این‌که نظارت و کنترل قیمت‌ها می‌بایست در حیطه اختیارات انجمن‌ها و سندیکاهای مربوطه قرار گیرد، افزود: تغییر قیمت‌ها عمدتاً منطقی نیست و بعضاً مشاهده می‌کنیم که قیمت‌ها براساس هیجاناتی که در بازار وجود دارد، دچار تغییر می‌شود. همچنین بخشی از نوسانات قیمت به‌دلیل سیستم عرضه و تقاضاست که این روزها تقاضا بیش‌تر از عرضه شده و قیمت‌ها شدیداً افزایش یافته است (در مورد کاغذ تحریر، گلاسه و مقوای پشت طوسی)؛ به‌‌طوری‌‌که قیمت انواع کاغذهای ‌بسته‌بندی از بهمن‌‌ماه سال گذشته تا اوایل اردیبهشت امسال بیش از ۳۵ درصد افزایش یافته است. این امر قاعدتاً در ماه جاری و آینده برای صنعت کارتن و بسته‌بندی و دیگر صنایع وابسته موجب افزایش قیمت تمام‌شده کالاها می‌شود.

کرامتی با اشاره به این موضوع که در کشور با کمبود آخال کارتن مواجهیم، اظهار داشت: ۱۰۰ درصد ساخت انواع کاغذهای بسته‌بندی از آخال کارتن و خمیر کاغذ وارداتی است؛ بنابراین از سازمان محیط‌زیست و وزارت صنعت، معدن و تجارت درخواست داریم هر آنچه را که در توانشان است در جهت تسهیل‌کردن واردات مواد اولیه مورد نیاز صنعت کاغذسازی به‌کار گیرند. وی ادامه داد: در بحث واردات خمیر کاغذ محدودیتی وجود ندارد؛ اگرچه ممکن است در بحث ارزی و قیمت تمام‌شده مشکلاتی وجود داشته باشد، اما درباره واردات آخال کارتن به‌دلیل این‌که گریدهای مختلفی در کشورهای مختلف به‌صورت استاندارد تعریف شده و آخال به‌صورت خُرد و پِرِس شده است، از سوی سازمان محیط‌زیست ممانعت وجود دارد. همچنین با توجه به این‌که در بحث زمان‌بندی خرید آخال، دریافت مجوزهای لازم، توقف طولانی‌مدت محموله در گمرکات، انتقال ارز و… محدودیت وجود دارد؛ در ‌نتیجه آخال به‌راحتی وارد کشور نمی‌شود و به‌همین دلیل اکثر کارخانه‌داران از روند واردات آخال به کشور گلایه‌مند هستند. کرامتی خاطرنشان کرد: اگر وزارت صمت و سازمان محیط‌زیست نتوانند مسیر ورود آخال به کشور را طی چند ماه آینده تسهیل کنند، پیش‌بینی می‌شود با توجه به صادرات کاغذ بسته‌بندی در شش‌‌ماهه دوم سال، روند کاهش مواد اولیه ساخت کاغذ شدیدتر شود و در نهایت مشکلات عدیده‌ای برای تمام صنایعی که به بسته‌بندی نیاز دارند-مانند مواد غذایی، لوازم خانگی، آرایشی و بهداشتی، شیمیایی، دارویی و…- ایجاد شود. در شرایط فعلی از هر کشوری که آمادگی فروش آخال را دارد، باید خریداری کنیم؛ البته پیش از آن باید با رفع محدودیت انتقال ارزی، محدودیت مجوزها، محدودیت طولانی شدن زمان توقف در گمرکات، استانداردهایی که باید گرفته شود و… بستر این کار فراهم شود. وی در پایان با بیان این‌که قیمت کاغذهای بسته‌بندی در بازارهای جهانی رو به کاهش است، گفت: نرخ خمیر قهوه‌ای و خمیر سفید کاغذ و کاغذهای بسته‌بندی در بازارهای جهانی ازجمله در کشور روسیه رو به کاهش است و قاعدتاً قیمت کاغذ تحریر نیز باید کاهش یابد؛ اما جالب است که بازار ایران روند معکوس نشان داده و قیمت کاغذ تحریر رو به افزایش است که این خود جای تأسف دارد.

به گزارش «سبزینه»، در پی کمبود مواد اولیه تولید کاغذ صنعتی و گرانی این محصول در کشور، رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت، طی نامه‌ای به گمرک جمهوری اسلامی ایران صادرات آخال را که در واقع اصلی‌ترین ماده اولیه تولید کارتن محسوب می‌شود، از تاریخ ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۸ ممنوع کرد. این در شرایطی است که برخی کارشناسان معتقدند ممنوعیت صادرات آخال به تنهایی کافی نیست؛ چراکه تولیدکنندگان کاغذ با کمبود این ماده مواجهند و دولت بایستی تمهیداتی بیندیشد تا راه برای واردات آخال و ضایعات هموار شود.